Wysoko wrażliwi / Aron Elaine N, Łódź: Feeria Wydawnictwo, 2021 (BW 179913) Artykuły z czasopism: Dziecko wysoko wrażliwe w przedszkolu / Rejszel-Stępień, Kamila Olga // Wychowanie w Przedszkolu. - 2019, nr 1, s. 62-64 Jak wspierać wysoko wrażliwe dzieci w wieku szkolnym? / Molińska Marta // Remedium. - 2020, nr 11, s. 27-29
Co to znaczy „dziecko wysoko wrażliwe”?
Dziecko wysoko wrażliwe to termin używany do opisu dzieci, które w porównaniu z innymi dziećmi, reagują silniej na bodźce sensoryczne, takie jak hałas, jasne światło, zapachy, dotyk itp. Te dzieci często są bardziej emocjonalne i reagują na bodźce z większym natężeniem, co może prowadzić do większego stresu i Wysoko wrażliwe osoby wykazują tendencję do silnego połączenia ze swoimi emocjami oraz innymi aspektami życia wewnętrznego. Z uwagi na swoją spostrzegawczość, charakteryzują się emocjonalnością, dlatego często przeżywają silne reakcje emocjonalne. WWO mają potrzebę, by nawiązywać głębokie i istotne relacje. Często Janet Poland, autorka książki "Wrażliwe dziecko", napisała w niej: "Najbardziej ironiczne jest to, że najwięcej błędów popełniamy z miłości i chęci zrobienia, jak najlepiej. Stosujemy surowe kary, ponieważ bardzo chcemy, by dzieci były grzeczne, lub nie stawiamy żadnych ograniczeń, by były szczęśliwe. Broszurowa ze skrzydełkami: Wydanie: pierwsze ISBN: 978-83-748-9705-1 EAN: 9788374897051 Tytuł oryginalny: The Highly Sensitive Child: Helping Our Children Thrive When The World Overwhelms Them Wysoko wrażliwe dziecko w grupie. Wskazówki do pracy i propozycje zabaw. Wykład dla nauczycieli, rodziców, pedagogów i wychowawców. WEBINAR odbył się 6 kwietnia 2021 na kanale Famigi na Facebooku i można go tam obecnie obejrzeć lub bezpośrednio w okienku obok. Trener: Katarzyna Piekarczyk. Zaświadczenie imienne + materiały o9N8rN. Zjawisko WWD zostało już dobrze przebadane i udokumentowane. Termin został stworzony przez Elaine Aron, której książki od dawna można kupić po polsku. Wiemy także, że obok wysoko wrażliwych dzieci funkcjonują w naszym społeczeństwie wysoko wrażliwi dorośli i że stanowią – od czasów prehistorycznych po dzień dzisiejszy – 15-20% populacji. W przypadku terminu HNB wiemy, że dotyczy on niemowląt, z których następnie wyrastają dzieci o różnej wrażliwości. Zatem z hajnida może, ale nie musi wyrosnąć wysoko wrażliwy człowiek. O ile wysoka wrażliwość to zagadnienie możliwe do uchwycenia przez współczesną naukę, o tyle HNB nie daje specyficznego obrazu mózgu i chociażby pod tym względem stanowi konstrukt teoretyczny. Zastanówmy się, czy takie etykietowanie może być w ogóle pomocne nam, rodzicom. Uwaga! Reklama do czytania Jak zrozumieć małe dziecko Poradnik świadomego rodzicielstwa Cud rodzicielstwa Wsłuchaj się naprawdę w głos swojego dziecka Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli Wysoko wrażliwe – czyli jakie? Elaine Aron mówi o czterech cechach wysokiej wrażliwości: Głębokie przetwarzanie, czyli pogłębiona refleksja, wynikająca z bardzo wnikliwej analizy rzeczywistości. Widać to już u maleńkich dzieci, które na zmiany (np. w ubraniu, czy makijażu) reagują pozornym przestrachem – to, co my odbieramy jako reakcję lękową, w rzeczywistości jest zdystansowaną, pogłębioną układu nerwowego. Bierze się ono z doświadczenia natłoku informacji, które z punktu widzenia osoby wysoko wrażliwej są równie istotne. Układ nerwowy osób obdarzonych wysoką wrażliwością jest bardziej aktywny, więc także szybciej i częściej bije na alarm: Odpocznij! Zadbaj o siebie!Wysoka reaktywność emocjonalna. Oznacza, że emocje dzieci i dorosłych z wysoką wrażliwością szybko się wzbudzają (reagują, reaktywują), a dość powoli wygaszają. Dzieje się tak pod wpływem wspomnianego natłoku informacji. To dlatego takie osoby potrzebują wypracowania szczególnych, indywidualnych strategii samoregulacyjnych oraz, przede wszystkim jako dzieci, dużo zaufania i sensoryczne, czyli natłok bodźców (za głośno, za gorąco, za zimno, zapachy). Wiąże się to ze szczególną zdolnością mózgu osób wysoko wrażliwych do rejestrowania sygnałów z otoczenia. Ta ostatnia cecha łączy wysoką wrażliwość z ewolucją, bowiem uważa się, że wykształciła się u ludzi (a być może także u innych naczelnych) z zapotrzebowania na plemiennych zwiadowców, którzy ruszali w teren z bardziej niż pozostali członkowie grupy wyostrzonymi zmysłami. Wsparcie WWD kluczem do ich harmonijnego rozwoju Wiedząc o wysokiej wrażliwości naszego dziecka, możemy nauczyć się umiejętnie wspierać jego harmonijny rozwój. Pamiętajmy, że dzieci obdarzone tą cechą źle reagują na zmiany. Warto im dać czas, którego potrzebują na aklimatyzację w nowych warunkach (wizyta u babci, urodziny kolegi, adaptacja w przedszkolu, zabawa z innymi dziećmi na placu zabaw). WWD bardzo dobrze reagują na codzienną rutynę. Może uda nam się wprowadzić w nasz plan dnia jej elementy? Obciążające dla nich są także sytuacje związane z presją i rywalizacją, w tym typowe sytuacje szkolne. Rozmowa z nauczycielem może bardzo pomóc. W trakcie niej dzielimy się z pedagogiem naszymi obserwacjami odnośnie tego, co naszemu dziecku służy, a co je przeciąża. I pytamy o propozycje ze strony nauczyciela. W sytuacji, w której wysoka wrażliwość naszego dziecka przerasta możliwości (albo dobrą wolę) placówki, w której się ono znalazło, pamiętajmy, że dla dziecka właściwą amortyzacją będzie relacja z nami, oparta na bezwarunkowej miłości i akceptacji. Ważne, aby widzieć swoje WWD jako autonomiczną całość, a nie małego człowieka, który swoim zachowaniem robi nam „na złość”. Skoro tak się zachowuje, to znaczy, że boryka się z jakąś trudnością. Przyglądajmy się zachowaniu naszego dziecka przez pryzmat otoczenia: może w pobliżu znajduje się jakiś bodziec, który je obciąża? Podczas zabawy i nauki w domu również zwracajmy uwagę na zachowanie dziecka. Proponujmy przerwę (zmianę aktywności, wyciszenie), ilekroć zauważymy symptomy przeciążenia: widoczne napięcie, pobudzenie emocjonalne lub „głupawkę”. Pokazujmy dziecku różne sposoby na regulację emocji: oddech, taniec, kolorowanki. Nie zapominajmy o czułości i bliskości, ale zwracajmy uwagę, czy dziecko rzeczywiście w danym momencie potrzebuje dotyku albo aktywnej zabawy. Uwaga! Reklama do czytania Wierszyki paluszkowe Wesołe rymowanki do masażyków Wierszyki bliskościowe Przytulaj, głaszcz, obejmuj, bądź zawsze blisko. Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli Rodzicielstwo wysoko wrażliwego dziecka to jednocześnie trudne i wzbogacające nas doświadczenie. WWD, bardziej niż inne dzieci, potrzebuje i korzysta z naszych zasobów, aby uzupełniać własne paliwo emocjonalne. Dlatego ważne jest, aby rodzic dbał o siebie w tej relacji. Zwłaszcza, że najczęściej bywa tak, że sam jest wysoko wrażliwym dorosłym. Wysoka wrażliwość to prezent na całe życie Wysoka wrażliwość bowiem jest cechą dziedziczną, związaną z podwyższoną aktywnością układu nerwowego. Podwójnym wyzwaniem takiego rodzicielstwa jest fakt, że wysoko wrażliwe dziecko ma zazwyczaj wysoko wrażliwego rodzica (albo rodziców – choć niekiedy cecha jest dziedziczona w dalszej linii) i oni wszyscy potrzebują o siebie zadbać. Idąc ze wsparciem do WWD, upewnijmy się, że rzeczywiście mamy czym je wspierać. Jeśli okaże się, że niekoniecznie, trzeba najpierw uzupełnić zasoby. Jako niemowlęta WWD często dają nam znać o przeciążeniu swojego układu nerwowego poprzez płacz. Ten płacz jest ich osobistym sygnałem troski o siebie. Ów troskliwy komunikat ze strony własnego układu nerwowego będzie im towarzyszył całe życie. Bowiem wysoka wrażliwość to cecha temperamentu, z której się nie wyrasta. Im wcześniej nauczymy się korzystać z niej jak z zasobu, obsługiwać swoją wrażliwość, tym lepiej będzie nam służyć. A jest czym, bowiem WWO wyróżniają się spostrzegawczością,analitycznym myśleniem,wychwytywaniem niuansów (Elaine Aron nazywa tę cechę sensing the subtle – wuczuwaniem subtelności [1]),empatią,powściągliwością,zdolnością do szybkiej nauki,nawiązywaniem silnego kontaktu ze swoją intuicją (o ile nie zostały wychowane z etykietą „nieśmiały i lękliwy”, czyli bez należytego wsparcia). Ważne, aby wspomnieć, że wiedza gromadzona podczas badań nad osobami wysoko wrażliwymi daje nam co prawda pewne wskazówki do rozumienia tej cechy, ale – jak zawsze w przypadku ludzi – nie możemy pomijać cech indywidualnych i osobistych historii każdego człowieka. Podkreśla to także E. Aron [1]. Zatem oprócz wspierania dzieci w regulacji emocji i budowania z nimi bezpiecznej relacji, bądźmy uważni na unikalne cechy, które będą się w nich rozwijać na gruncie wysokiej wrażliwości. Uwaga! Reklama do czytania Seria: Niegrzeczne książeczki Niegrzeczne dzieci? Nie ma czegoś takiego! Wierszyki bliskościowe Przytulaj, głaszcz, obejmuj, bądź zawsze blisko. Tylko dobre książki dla dzieci i rodziców | Księgarnia Natuli HNB – czyli kto? High Need Baby (HNB, wymagające niemowlę) to termin wprowadzony przez Williama i Marthę Searsów, twórców paradygmatu rodzicielstwa bliskości [2]. Swoją definicję hajnida oparli o wiedzę (William jest lekarzem, Martha – pielęgniarką), obserwacje i własne, rodzicielskie doświadczenie. Stwierdzili, że HNB: intensywnie reaguje na bodźce zewnętrzne (czasami mówimy, że HNB są „zerojedynkowe”, nie istnieją bowiem u nich reakcje pośrednie),łatwo przekracza próg dyskomfortu,dużo i głośno płacze,jest „nieodkładalne”,jest nieprzewidywalne,potrzebuje więcej (bliskości, opieki, uwagi itd.) niż inne niemowlęta. HNB bywają ambasadorami bliskości, gdyż ich potrzeba kontaktu z rodzicem zakłada 24-godzinną opiekę realizowaną poprzez: noszenie na rękach i w chuście, tulenie, kołysanie, współspanie… Stawia to dużo wyzwań przed rodzicami takich dzieci. Zazwyczaj rodzice potrzebują – jak Searsowie – opracować swoje własne strategie pielęgnacji, aby uniknąć szybkiego wypalenia. Zwłaszcza, że w opiece nad HNB brakuje czasu dla siebie. Warto jednak wiedzieć, że cecha HNB nie jest jednoznaczna z wysoką wrażliwością oraz że – przy odpowiedniej opiece – maluch może (ale nie musi) z niej wyrosnąć. Nie każdy hajnid jest WWD… Zwróćmy uwagę, że termin HNB opisuje niemowlęta (babies). Agata Janeczek-Romanowska daje nam wskazówkę do odróżnienia HNB od WWD: „Może być tak, że High Need Baby wyrośnie na wysoko wrażliwe dziecko, ale nie musi. I może być też odwrotnie, że dziecko nigdy nie było hajnidem, ale będzie wysoko wrażliwe, chociaż taka sytuacja jest rzadsza” [3]. Cecha opisywana jako high need może być zarówno związana z temperamentem (wrodzona), jak i ze stanem zdrowia, napięciem mięśniowym, mniej wspierającym (np. hałaśliwym) otoczeniem. Bywa, że ta cecha znika, gdy w domu wyłączy się grający w tle telewizor lub przygasi światło! Zdarza się, że dziecko nabywa cech HNB, kiedy my sami mamy trudność z wchodzeniem w rodzicielskie relacje. Warto wówczas przyjrzeć się jego zachowaniu jak czułemu sygnałowi, płynącemu z wnętrza naszego własnego ciała i zadać sobie pytanie: Dlaczego jest mi teraz trudno? O co potrzebuję się teraz zatroszczyć? Czułość i troska dla wszystkich! O ile wysoka wrażliwość niesie nam informacje o szczególnym funkcjonowaniu układu nerwowego (przy funkcjonowanie układu nerwowego może być niezależne od potrzeb), to HNB poprzez swoje zachowanie (np. płacz) zawsze manifestują swoje bieżące, niezaspokojone potrzeby. Może to być ból, głód, zimno, światło, hałas lub inny cielesny dyskomfort. Trzeba jednak pamiętać, że działanie układu nerwowego WWD, przynajmniej w wieku niemowlęcym, również będzie się manifestować poprzez zachowanie i pod tym względem na tym etapie jest bardzo trudne do rozróżnienia od HNB. Jedno pozostaje niezmienne: wszystkie dzieci potrzebują od nas bliskości, uważnej obecności i troski. I to bez względu na etykiety, jakie na tym czy innym etapie życia otrzymają. [1] E. N. Aron, Wysoko wrażliwi. Jak funkcjonować w świecie, który nas przytłacza, tłum. J. Biecki, D. Rossowski, Feeria, 2019, [2] W. Sears, M. Sears, Twoje wymagające dziecko. High-need baby od narodzin do piątego roku życia, tłum. M. Panek, Mamania, 2019[3] Rozmowa z Anitą Janeczek-Romanowską (rozmawiała: Marta Kowerko-Urbańczyk). Dzieci wysoko wrażliwe. „Dzieci. Magazyn dla rodziców”, nr 1/2020, s. 22. Wysoko wrażliwe dziecko: jak je zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym świecie? Tytuł oryginalny:Highly sensitive childhelping our children thrive when the world overwhelms them, Autor:Elaine N. Aron Tłumacz:Anna Sawicka-Chrapkowicz Wydawca:Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (2017-2022) ISBN:978-83-7489-705-1, 978-83-7489-712-9978-83-7489-900-0 Autotagi:drukksiążkipodręcznikiporadniki Wysoko wrażliwe dzieci stanowią od piętnastu do dwudziestu procent wszystkich dzieci. Urodziły się z bardzo czułym i szybko reagującym układem nerwowym, co ma zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje. Takie dzieci cechują się kreatywnością, intuicją, zaskakującą mądrością i empatią, ale jednocześnie niezwykle łatwo je przytłoczyć nadmiarem bodźców, nagłymi zmianami, krytyką bądź nieszczęściami innych. W zależności od temperamentu niektóre wysoko wrażliwe dzieci są aktywne, emocjonalne i wymagające, inne zaś są spokojne i skryte oraz nie sprawiają większych problemów wychowawczych. Wszystkie jednak muszą być wychowywane ze zrozumieniem, aby mogły poznać swoją wyjątkowość i nauczyć się czerpać z niej korzyści w dorosłym życiu. Niestety błędy wychowawcze dorosłych - wynikające z niezrozumienia i niewiedzy - łatwo mogą doprowadzić do wielu poważnych i negatywnych skutków, z którymi dziecku będzie niezwykle trudno sobie poradzić. Z takimi sytuacjami bardzo często spotykała się w swojej pracy Elaine Aron i dlatego - jako wybitna specjalistka i pionierka tej dziedziny - napisała praktyczny poradnik, który pomoże rodzicom, nauczycielom i opiekunom: zrozumieć wysoko wrażliwe dziecko i jego potrzeby; poradzić sobie z wyzwaniami związanymi z wychowywaniem takiego dziecka; wprowadzić w życie cztery podstawowe zasady mądrego i skutecznego rodzicielstwa; pomóc wysoko wrażliwemu dziecku funkcjonować w mało wrażliwym, a bardzo przytłaczającym świecie; zadbać o to, by nauka i kontakty z rówieśnikami sprawiały dziecku radość, a nie stanowiły źródło stresu; przystosować dziecko do zmian i radzenia sobie z nadmiernym pobudzeniem; uświadomić dziecku, że wysoka wrażliwość jest darem, a nie ograniczeniem; wychować dziecko na szczęśliwego, zdrowego i silnego - wysoko wrażliwego - dorosłego. [Gdańskie Wydaw. Psychologiczne 2022] Więcej... Nikt jeszcze nie obserwuje nowych wątków na tym forum. to portal, którego sercem jest olbrzymi katalog biblioteczny, zawierający setki tysięcy książek zgromadzonych w krakowskich bibliotekach miejskich. To miejsce promocji wydarzeń literackich i integracji społeczności skupionej wokół działań czytelniczych. Miejsce, w którym możemy szukać, rezerwować, recenzować, polecać i oceniać książki. To społeczność ludzi, którzy kochają czytać i dyskutować o literaturze. Uprzejmie informujemy, że nasz portal zapisuje dane w pamięci Państwa przeglądarki internetowej, przy pomocy tzw. plików cookies i pokrewnych technologii. Więcej informacji o zbieranych danych znajdą Państwo w Polityce prywatności. W każdym momencie istnieje możliwość zablokowania lub usunięcia tych danych poprzez odpowiednie funkcje przeglądarki internetowej. Osoba o wysokiej wrażliwości (w skrócie HSP – highly sensitive person) to termin ukuty przez Elaine Aron, amerykańską psycholog kliniczną. Osoby takie wykazują zwiększoną wrażliwość emocjonalną, silniejszą reaktywność zarówno na bodźce zewnętrzne, jak i wewnętrzne (na przykład ból, głód, światło i hałas) oraz mają rozbudowane życie wewnętrzne. * Konstrukcję Osoby Wysoko Wrażliwej traktuję w tym artykule raczej, jako zjawisko kulturowo-psychologiczne, niż realnie istniejącą cechę osobowości, gdyż nie istnieje taki, naukowo usankcjonowany, byt. Można mówić jedynie o “wrażliwości przetwarzania sensorycznego” jako cesze temperamentu i w związku z tym – o osobach, które charateryzują się wysokim natężeniem tej cechy. Również skale służące do oceny, czy jest się Osobą Wysoko Wrażliwą, nie mogą być traktowane jako rzetelne narzędzie diagnostyczne w obszarze psychopatologii. Zapisz się na bezpłatną konsultację psychologiczną Wysoka wrażliwość – podstawowe informacje Jak wiele jest osób o zwiększonej wrażliwości? Uważa się, że około 15-20% populacji należy do grupy osób wysoko wrażliwych. Test do pomiaru wrażliwości sensorycznej w populacji dorosłych jest znany jako Skala Osoby Bardzo Wrażliwej. Został po raz pierwszy opracowany i zatwierdzony przez Elaine Aron i jej męża Arta w latach 90’ XX wieku. Co powoduje, że dana osoba jest bardzo wrażliwa? Uważa się, że wysoka wrażliwość może mieć podłoże genetyczne. Istotne także jest środowisko i wychowanie w czasie wczesnego dzieciństwa. Czy wysoka wrażliwość to to samo co introwersja? Wysoka wrażliwość nie jest synonimem introwersji, ale wiele osób wysoko wrażliwych (według Elain Aron nawet 70%) identyfikuje się jako introwertycy. Introwersja odnosi się do cechy osobowości, w której ktoś „ładuje wewnętrzne baterie” będąc sam, a „wyczerpuje” je będąc wśród ludzi. Wysoka wrażliwość obejmuje wrażliwość emocjonalną, fizyczną i sensoryczną – bez znaczenia obecności innych ludzi. Chociaż wysoka wrażliwość częściej pokrywa się z introwersją, nawet 30% osób wysoko wrażliwych to w rzeczywistości ekstrawertycy – chociaż przez innych mogą być postrzegani jako nieśmiali i wycofani. Czy wysoka wrażliwość jest zaburzeniem? Nie jest to zaburzenie zdrowia psychicznego. Wysoka wrażliwość jest raczej definiowana, podobnie jak inne aspekty osobowości, jako cecha, która w różnym stopniu funkcjonuje w każdej osobie. Pomimo pewnych wad, nie zakłóca funkcjonowania na tyle, aby uznano ją za zaburzenie. Ponadto wysoka wrażliwość może również przynosić korzyści. Czy istnieje lekarstwo na wysoką wrażliwość? Nie ma konkretnego leczenia zalecanego w przypadku wysokiej wrażliwości, ponieważ nie jest to zaburzenie. Jednakże, ponieważ cecha ta często jest związana z wyzwaniami emocjonalnymi lub interpersonalnymi (i może współwystępować z lękiem i depresją) osoby z wysoką wrażliwością mogłyby skorzystać na uczestnictwie w psychoterapii. Jaka jest różnica między wrażliwością przetwarzania sensorycznego a zaburzeniem przetwarzania sensorycznego? Zaburzenia przetwarzania sensorycznego to stan, w którym ciało i mózg nie reagują odpowiednio na bodźce sensoryczne. Różni się to od wrażliwości przetwarzania sensorycznego, ponieważ mimo że osoby wysoko wrażliwe mogą mieć silniejszą reakcję na bodźce, to ich mózg i ciało nadal prawidłowo je przetwarzają. Czym jest osobowość – dowiedz się więcej Wysoko wrażliwa – czyli jaka? Kim jest osoba wysoko wrażliwa Osoba wysoko wrażliwa, to po prostu osoba, która silniej niż inni ludzie przetwarza wszelkie bodźce – czy to bodźce zmysłowe (np. światło, hałas), czy też odczucia wewnętrzne (np. ból), psychiczne (np. przykre informacje) i inne. Wysoka wrażliwość nie ma nacechowania. Osoby wysoko wrażliwe nie są w żaden sposób gorsze, ani lepsze od innych. Wysoka wrażliwość, to po prostu ich cecha, która wiąże się z zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi skutkami. Ponieważ można powiedzieć, że układ nerwowy osób wysoko wrażliwych jest “delikatniejszy” albo “bardziej czuły”, to będą one silniej odczuwały zarówno pozytywne (sztuka, piękno), jak i negatywne (ból, cierpienie) informacje oraz bodźce. Ponieważ wysoka wrażliwość jest dość rozpowszechniona – mówi się, że nawet co piąta osoba jest wysoko wrażliwa – to cecha ta dotyczy także osób znanych i lubianych na wielką skalę. Znane osoby wysoko wrażliwe (a raczej “identyfikujące się jako wysoko wrażliwe”) to między innymi: aktorki Nicole Kidman i Scarlett Johanson, aktor Jim Carrey, muzycy Elton John i Celine Dion. Czy jesteś osobą wysoko wrażliwą? Cechy osoby wysoko wrażliwej Osoba o wysokim stopniu wrażliwości doświadcza świata inaczej niż inni. Ludzie z tą cechą są bardziej świadomi różnych subtelności i głębiej przetwarzają informacje. Może to oznaczać większą kreatywność, wnikliwość, czy empatię – ale niestety także większą podatność na stres i przytłoczenie. Sprawdź, czy poniższe cechy dotyczą także Ciebie. Odrzuca Cię wszelkiego rodzaju przemoc i okrucieństwo Unikanie przemocy to dość powszechna cecha, ale dla osób bardzo wrażliwych widzenie lub słyszenie o okrucieństwie może być wyjątkowo niepokojące. Osoby wysoko wrażliwe często nie są w stanie spokojnie oglądać przerażających, krwawych lub brutalnych filmów. Podobnie, mogą nie być w stanie znieść wiadomości o okrucieństwie wobec zwierząt lub innych brutalnych czynach. Bywasz emocjonalnie wyczerpany uczuciami innych ludzi Chociaż wysoce wrażliwi ludzie niekoniecznie mają także wysoki poziom empatii, to jednak mają pewną tendencję do „wchłaniania” emocji innych ludzi. Dzieje się tak, ponieważ bardzo wrażliwi ludzie są bardzo świadomi subtelności – w tym mimiki, mowy ciała i tonu głosu – których inni mogą nie zauważyć. Ponadto, osoby wysoko wrażliwe będą silniej przeżywały przykre historie, z których zwierzyli im się inni. W rezultacie osoby bardzo wrażliwe często cierpią z powodu wyczerpania emocjonalnego. Silniej odczuwasz presję czasu Czy szkolne testy na czas sprawiały, że byłeś bardzo niespokojny – być może do tego stopnia, że ​​nie byłeś w stanie wykonać ich dobrze, jak zwykle? Jako osoba dorosła, gdy masz zbyt wiele rzeczy do zrobienia i nie masz na nie wszystkie wystarczająco dużo czasu, czujesz się bardzo zestresowany? Osoby wysoko wrażliwe są bardziej wrażliwe na stymulację, a presja czasu nie jest tutaj wyjątkiem. Dowiedz się więcej o perfekcjonizmie Potrzebujesz spokoju i odosobnienia Niezależnie od tego, czy jest introwertykiem, czy ekstrawertykiem, osoba wysoko wrażliwa potrzebuje dużo czasu na odpoczynek, najlepiej w samotności. Często pod koniec długiego dnia wycofuje się do cichego pokoju, w celu obniżenia poziomu stymulacji, ukojenia zmysłów i doładowania. Głęboko przetwarzasz myśli Podstawą bycia osobą wysoko wrażliwą jest głębokie przetwarzanie informacji. Oznacza to, że dużo częstsze i głębsze niż u innych ludzi zastanawianie się nad swoimi doświadczeniami. Niestety, oznacza to również, podatność na negatywne przemyślenia, a nawet niemal obsesyjnie odgrywanie w głowie tych samych wydarzeń. Wpływa na Ciebie otoczenie Wysoka wrażliwość to nie tylko emocje i własne doświadczenia – to także większa wrażliwość zmysłowa na wszystkie bodźce z zewnątrz. Osoba o wysokiej wrażliwości jest dużo bardziej czuła na nagłe głośne dźwięki, agresywne migające reklamy, czy wyjątkowo narzucające się zapachy. Taka wrażliwość może nawet przenosić się na to, co nosisz – jak zbyt szorstkie materiały lub uwierająca odzież. Twój wewnętrzny świat jest rozbudowany Ponownie, dzięki głębokiemu przetwarzaniu, osoby z wysoką wrażliwością mają bogaty świat wewnętrzny. Objawia się to poprzez fantazje i skłonność do marzeń – zarówno w okresie dzieciństwa, jak i w dorosłości. Bywasz źle rozumiany Wysoka wrażliwość jest często błędnie rozumiana. Pewnie niejednokrotnie zostałeś określony jako „nieśmiały” lub „wycofany”. Jednak, jak już wiesz, wysoka wrażliwość wcale nie musi iść w parze z nieśmiałością czy introwersją. Silnie przeżywasz konflikty Kiedy w Twoich bliskich związkach pojawia się napięcie lub różnica zdań, głęboko to odczuwasz. Niektóre osoby z wysoką wrażliwością zgłaszają nawet, że podczas konfliktu czują się fizycznie obciążeni. Nawet po rozwiązaniu konfliktu, długo zostaje on w pamięci osoby wrażliwej, a negatywne emocje potrzebują więcej czasu na ujście. Jesteś głęboko poruszony pięknem Wspaniałe potrawy, bogate zapachy, piękne widoki lub poruszające melodie mają na Ciebie głęboki wpływ. Przecież wysoka wrażliwość nie oznacza tylko czułości na to, co złe i nieprzyjemne. Może się okazać, że muzyka lub niektóre dźwięki wprowadzają cię w stan zbliżony do transu lub sposób, w jaki wiatr chwyta liście w jesiennym słońcu, wprawia w zachwyt. Skala Osoby Wysoko Wrażliwej Poniżej możesz podejrzeć jak wygląda kwestionariusz, służący do identyfikowania osób z wysoką wrażliwością, opracowany przez Elain i Arta Aronów. Podczas wypełniania kwestionariusza każda pozycja powinna być oceniona na skali od 1 (wcale) do 7 (zdecydowanie tak). Czy łatwo przytłaczają Cię silne bodźce sensoryczne?Czy jesteś wyczulony na subtelności w swoim otoczeniu?Masz wrażenie, że nastroje innych ludzi wpływają na Ciebie?Czy jesteś bardziej niż inni wrażliwy na ból?Czy odczuwasz czasem potrzebę wycofania się do miejsca, w którym możesz mieć trochę prywatności i uwolnić się od stymulacji?Jesteś szczególnie wrażliwy na działanie kofeiny?Czy łatwo Cię przytłaczają takie rzeczy jak jasne światła, mocne zapachy, lub nagłe dźwięki?Prowadzisz bogate, złożone życie wewnętrzne?Przeszkadzają Ci głośne dźwięki?Czy głęboko porusza Cię muzyka lub inna forma sztuki?Czy masz czasem tak zszargane nerwy, że po prostu musisz się „wyłączyć”?Jesteś sumienny?Łatwo Cię wystraszyć?Czy denerwujesz się, gdy masz dużo do zrobienia w krótkim czasie?Kiedy ludzie czują się niekomfortowo w jakiejś przestrzeni, czy zazwyczaj wiesz, co zrobić, aby było wygodniej (np. zmiana oświetlenia lub miejsca siedzenia)?Czy denerwujesz się, gdy ludzie próbują zmusić Cię do zrobienia zbyt wielu rzeczy naraz?Starasz się unikać błędów lub zapominania o rzeczach?Czy starasz się unikać brutalnych filmów i programów?Czy czujesz się nieprzyjemnie pobudzony, gdy wokół ciebie dużo się dzieje?Bycie głodnym wywołuje w Tobie silną reakcję, zaburzając koncentrację lub nastrój? Czy zmiany w Twoim życiu mają na Ciebie silny wpływ?Czy dostrzegasz i lubisz delikatne zapachy, smaki, dźwięki?Czujesz się nieprzyjemnie, gdy dzieje się zbyt dużo na raz?Czy starasz się unikać przykrych lub przytłaczających sytuacji?Czy przeszkadzają Ci intensywne bodźce, takie jak głośne dźwięki?Kiedy musisz rywalizować lub być obserwowanym podczas wykonywania zadania, czy stajesz się tak zdenerwowany, że radzisz sobie gorzej?Czy kiedy byłeś dzieckiem, dorośli postrzegali Cię jako osobę nieśmiałą? Czy moje dziecko ma wysoki poziom wrażliwości? Dzieci przejawiają wysoką wrażliwość nieco inaczej niż dorośli. Aby sprawdzić, czy Twoje dziecko może być Osobą Wysoko Wrażliwą, zapoznaj się z poniższą listą objawów. Czy Twoje dziecko: łatwo wystraszyć?skarży się na drapanie ubrań, szwy w skarpetkach lub ocieranie metki o skórę?zazwyczaj nie lubi niespodzianek?uczy się lepiej za pomocą łagodnego korygowania niż surowego karania?wydaje się czytać w Twoich myślach?używa poważnych słów, jak na swój wiek?wyczuwa najmniejszy nietypowy zapach?ma inteligentne poczucie humoru?wydaje się bardzo intuicyjne?ma trudności z zaśnięciem po ekscytującym dniu?nie radzi sobie dobrze z dużymi zmianami?chce zmienić ubranie, jak tylko jest trochę mokre lub brudne?zadaje wiele pytań?jest perfekcjonistą?jest wrażliwe na cierpienie innych?preferuje cichą zabawę?zadaje głębokie, pobudzające do myślenia pytania?jest bardzo wrażliwe na ból?jest rozproszone i niespokojne w hałaśliwych miejscach?zauważa subtelności (coś, co zostało przeniesione, zmiana w wyglądzie jakiejś osoby itp.)?rozważa bezpieczeństwo swoich zabaw?działa najlepiej, gdy nie ma wokół obcych osób?głęboko przeżywa to, co mu się przydarza? Skala Becka – zdiagnozuj depresję Życie z wysoką wrażliwością Bycie bardzo wrażliwą osobą może wiązać się z wieloma wyzwaniami. Osoby takie mogą mieć trudności z przystosowaniem się do nowych okoliczności, wykazywać nadmierne reakcje emocjonalne w sytuacjach społecznych i mogą czuć się niekomfortowo tylko ze względu na światło, dźwięk lub inne odczucia (których inni mogą nawet nie zauważać). Z drugiej strony, Osoby Wysoko Wrażliwe mają naturalną skłonność do tworzenia głębokich więzi z innymi, mają ekscytujące życie wewnętrzne oraz znajdują wielką przyjemność w sztuce, muzyce i kontaktach międzyludzkich. Jak wszystkie cechy, bycie bardzo wrażliwym ma swoje plusy i minusy. Przy odpowiednim wsparciu i zaakceptowaniu własnych mocnych i słabych stron, osoby o wysokiej wrażliwości mogą stworzyć środowiska, które będzie sprzyjało ich rozwojowi. Jak radzić sobie ze stresem jako Osoba Wysoko Wrażliwa? Samoopieka ma kluczowe znaczenie, szczególnie w sytuacjach stresowych. Wystarczająca ilość snu, zdrowa dieta, ograniczenie kofeiny i alkoholu oraz planowanie czasu na relaks to podstawowe, ale bardzo skuteczne strategie. Jest to szczególnie istotne w życiu osoby z wysoką wrażliwością, ponieważ włączenie powyższych zasad do codziennego życia pozwala na ogólne obniżenie poziomu stresu. Dzięki większemu spokojowi na co dzień, łatwiej też będzie się zmierzyć z niespodziewanymi wydarzeniami. Praca dla osób wysoko wrażliwych Oczywiście osoby o wysokiej wrażliwości nie są jedynymi, którzy stresują się znalezieniem odpowiedniej pracy. Jednak osoby wysoko wrażliwe mogą napotykać przeszkody, których nie ma wielu innych pracowników. Częścią bycia wysoko wrażliwym jest to, że masz skłonność do poczucia przytłoczenia, stresu spowodowanego terminami i innymi stresorami (nawet takimi, jak osobowość innych pracowników). Jednak istnieją ścieżki kariery, które bardzo dobrze sprawdzają się wśród najwrażliwszych – zwłaszcza jeśli znają swoje mocne strony. Według Kelly O’Laughlin, autorki książki A Highly Sensitive Person’s Life, istnieją czerwone flagi, których możesz nauczyć się unikać poszukując odpowiedniego miejsca pracy. Zawierają: zawody, które koncentrują się głównie na sprzedaży lub na liczbach, zwłaszcza jeśli nie odnoszą się bezpośrednio do twoich osobistych wartości,zawody, które z natury będą zawierały wiele konfrontacji (takich jak negocjacje),praca, w której środowisko pracy wydaje się być głośne i chaotyczne,praca, w której cały czas pracuje się z innymi ludźmi,każda praca, w której zauważalne jest niesprzyjające, toksyczne środowisko i kultura pracy. Biorąc pod uwagę charakterystyczne cechy wynikające z wysokiej wrażliwości, takie jak przykładanie wagi do szczegółów, myślenie przed działaniem i zauważanie stanów emocjonalnych innych osób, ciekawymi ścieżkami kariery dla osób wysoko wrażliwych wydają się: zawody opiekuńcze, takie jak pielęgniarka, fizjoterapeuta, opiekun dzieci lub osób starszych – w których można wykorzystać skłonność do “dostrajania się” do emocji innych,zawody kreatywne, takie jak grafik, filmowiec, pisarz – w których dużo ważniejsze niż tempo jest jakoś wykonania pracy,kariera naukowa, w której można całkowicie poświęcić się wybranej dziedzinie i “zaszywać się” zgłębiając jej tajniki,wolne zawody, które można wykonywać na zasadzie freelancingu – na własnych zasadach i często w zaciszu własnego domu,właściciel firmy – czasem osoby wysoko wrażliwe decydują się na otworzenie własnego biznesu, w którym to one ustalają zasady i kulturę pracy. Najlepsze techniki i ćwiczenia relaksacyjne Mój bliski jest osobą wysoko wrażliwą – jak postępować? Jeśli ktoś, kogo znasz, jest bardzo wrażliwy, pierwszym i najważniejszym krokiem jest akceptacja tego, że jest to część jego temperamentu i prawdopodobnie to się już nie zmieni. Pamiętając o tym, jak inne odczucia może mieć osoba wysoko wrażliwa, warto podchodzić z wyrozumiałością do potencjalnych wybuchów emocji lub wyczerpania emocjonalnego. Warto takiej osobie zapewnić czas i przestrzeń do samotnego odpoczynku, zachęcić do dbania o siebie i wspólnie poszukiwać korzyści z jej wrażliwości. Warto zwrócić szczególną uwagę na chłopców i mężczyzn o zwiększonej wrażliwości. Ich problemem może być narzucona przez kulturę rola „silnego i męskiego”, przez co mogą swoją wrażliwość skrywać, a w ukryciu cierpieć jeszcze bardziej. W żadnym wypadku nie należy obwiniać chłopców i mężczyzn za to, że są „zbyt” wrażliwi i że tak „mężczyźnie nie wypada”, ponieważ jest to po prostu część ich osobowości. Jak zadbać o dziecko z wysoką wrażliwością? Jeżeli odkryjesz, że Twoje dziecko ma wysoki poziom wrażliwości, to warto wziąć pod uwagę jego specyficzne cechy. Podobnie jak z wyżej wymienionymi radami wobec osób dorosłych – warto stworzyć dziecku „cichy czas” (na przykład przed snem), aby mogło rozładować napięcie z całego dnia. Warto także nauczyć dziecko nazywać swoje emocje. Prawdopodobnie na co dzień będziesz mierzyć się z dużą ich liczbą, więc nauka odpowiedniego słownictwa ułatwi Wam komunikację. Najważniejsze jednak jest zaakceptowanie ich wrażliwości – oraz nauczenie dziecka, aby ono także swoją wrażliwość akceptowało. Oboje powinniście wiedzieć, że wrażliwość nie ma nic wspólnego ze słabością. Przydatne także będzie pracowanie od najmłodszych lat nad silną samooceną i asertywnością. Jak możesz sobie pomóc Podsumowanie Wysoka wrażliwość to nie zaburzenie oraz nie wada – to po prostu jedna z cech, jaką może się charakteryzować człowiek. Podobnie jak większość rzeczy, ma ona swoje wady i zalety. Osoba o wysokiej wrażliwości jest bardziej czuła na wszelkie doświadczenia – zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Może przez to być narażona na silniejszy stres, wyczerpanie emocjonalne i może reagować w sposób intensywniejszy niż inni ludzie. Oczywiście duża wrażliwość ma też swoje plusy – zazwyczaj ułatwia nawiązywanie zażyłych relacji, pomaga dostrzec subtelne piękno i cieszyć się rzeczami, których inni nawet nie zauważają. Źródła Aron, E. N., & Aron, A. (1997). Highly Sensitive Person Scale (HSPS), APA E. N., Wysoko wrażliwi, Wydawnictwo Feeria, Łódź 2017Aron, E. N. (2017). Wysoko wrażliwe dziecko. Jak je zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym M., Mailloux, J., & Erchull, M. J. (2008). The relationships between sensory processing sensitivity, alexithymia, autism, depression, and anxiety. Personality and individual differences, 45(3), Lionetti, Arthur Aron, Elaine N. Aron, G. Leonard Burns, Jadzia Jagiellowicz & Michael Pluess; Dandelions, tulips and orchids: evidence for the existence of low-sensitive, medium-sensitive and high-sensitive individuals; Translational Psychiatry volume 8, Article number: 24 (2018)Sadowski, S., Buglewicz, E., & Nastaj, J. 7. Wysoko wrażliwe dziecko jako wyzwanie dla wychowawcy. Humanistyka i Nauki Społeczne, Grant. (2006). The Highly Sensitive Person: Stress and physical symptom reports. Personality and Individual Differences. 40. 1433-1440. Kathy & McCabe, Scott & Woody, Erik. (2006). A psychometric evaluation of the Highly Sensitive Person Scale: The components of sensory-processing sensitivity and their relation to the BIS/BAS and “Big Five”. Personality and Individual Differences. 40. 1269-1279. B. P., Aron, E. N., Aron, A., Sangster, M. D., Collins, N., & Brown, L. L. (2014). The highly sensitive brain: an fMRI study of sensory processing sensitivity and response to others’ emotions. Brain and behavior, 4(4), 580–594. Liss, M., Mailloux, J., & Erchull, M. J. (2008). The relationships between sensory processing sensitivity, alexithymia, autism, depression, and anxiety. Personality and individual differences, 45(3), K., A Highly Sensitive Person’s Life: Stories & Advice for Those Who Experience the World Intensely, CreateSpace Independent Publishing Platform, 2015 Polecane artykuły Osoba wysoce wrażliwa doświadcza świata inaczej niż inni. Ze względu na biologiczne różnice, z którymi się urodziła, jest bardziej świadoma pewnych odmienności, a także głęboko przetwarza informacje. Jak wspierać taką osobę, jeśli znajduje się w grupie dzieci o innym stopniu wrażliwości? Czy można ułatwić jej funkcjonowanie w przedszkolu, by jej rozwój przebiegał prawidłowo? Kim jest osoba wysoko wrażliwa? Wysoko wrażliwa osoba (WWO) to termin stworzony do określenia grupy ludzi, których mózgi bardzo głęboko przetwarzają wszystkie informacje, w tym emocje, myśli i bodźce sensoryczne. To sprawia, że są bardziej wrażliwi, zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie, w porównaniu z innymi ludźmi. Osoba wysoko wrażliwa posiada cechę temperamentu, którą profesjonalnie określa się wrażliwością przetwarzania sensorycznego. Cecha ta opisuje zarówno pozytywne, jak i negatywne, międzyludzkie różnice we wrażliwości na środowisko. POLECAMY Samo pojęcie wysoko wrażliwej osoby zostało wprowadzone przez dr Elaine Aron (psycholożkę i autorkę książki Wysoko wrażliwi, wydanej w 1996 r.). Dzięki sukcesowi tej publikacji zostało ono spopularyzowane i coraz częściej używane jest przez osoby interesujące się własnym rozwojem. Warto pamiętać, że wysoka wrażliwość to cecha osobowości, a nie zaburzenie czy też choroba. Samo pojęcie nie jest jeszcze naukowo do końca określone. Według dr Elaine Aron szacuje się, że ok. 20% populacji rodzi się z wyższą wrażliwością na przetwarzanie sensoryczne. Oznacza to, że układ nerwowy takich osób przetwarza informacje bardziej szczegółowo, niż to występuje u innych. Tak dokładne przetwarzanie, mimo swoich plusów, może prowadzić do nadmiernej stymulacji. Wysoko wrażliwy przedszkolak Jest bardzo prawdopodobne, że w każdej z grup znajduje się kilka wysoko wrażliwych dzieci. Wysoka wrażliwość wiąże się zarówno z pozytywnymi cechami, jak i tymi, które mogą utrudniać ogólne funkcjonowanie. Dla części wysoko wrażliwych dzieci problemem jest ich wysoka wrażliwość na hałas, zwykle nieodłącznie związany z przebywaniem w tłumie rówieśników. Także zdobywanie pewnych umiejętności społecznych zajmuje im trochę więcej czasu, co może skutkować przypisaniem im „łatki” nieśmiałych i wycofanych. Wiele wysoko wrażliwych osób reaguje emocjonalnie na wszelkie niesprawiedliwości, a także z trudnością dostosowuje się do zmian i bycia „pod presją”. Poprzez swoje przeczulenie na wszelkie bodźce, łatwo czują się przytłoczeni własnymi emocjami. Zrozumienie WWO może obudzić wrażliwość u innych osób, przebywających razem z nimi. Szkolenia nauczycieli na temat osób bardzo wrażliwych praktycznie jednak nie występują. Z pewnością jest to obszar, który wymaga większej uwagi systemu edukacji. Nieznajomość potrzeb i funkcjonowania WWO może prowadzić do stosowania kar lub niepotrzebnego etykietowania, czego można by łatwo uniknąć, gdyby nauczyciele stali się bardziej świadomi tego problemu i zaczęli stosować skuteczne strategie w swoich planach zajęć. Wielu z nauczycieli wskazuje, że wiedzieli, że niektórzy z ich przedszkolaków są bardziej wrażliwi, ale nie byli w pełni zaznajomieni z pojęciem osób wysoko wrażliwych. Zapytani o to, jak dbają o swoich wrażliwych podopiecznych, często odpowiadali, że zwykle próbują bardziej zaangażować ich w zadania lub zadawać im otwarte pytania, jednak bez świadomości, czy to naprawdę jest najlepsze wsparcie. Niektórzy wspominają także, że brakuje dostępnych zasobów, a dzieci, które gorzej radzą sobie z nauką, a także te ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnościami, są zwykle postrzegane priorytetowo. Nauczycielom trudno było określić, jak zapewnić wysoko wrażliwym dzieciom prawidłowe warunki rozwoju. Jest to kluczowy problem, gdyż w sytuacji, kiedy bardzo wrażliwi uczniowie znajdują się w sprzyjającym środowisku, osiągają lepsze wyniki wyższy poziom umiejętności społecznych (Baryła-Matejczuk, 2020). Znaki szczególne bardzo wrażliwych dzieci Przedszkolak wysoko wrażliwy może powoli odpowiadać na pytania, a także odpowiadać nietypową konstrukcją zdania. Bardzo łatwo nadmiernie się stymuluje i nie radzi sobie dobrze z usunąć presją czasu. Zdarza się też, że reaguje emocjonalnie i z trudnością przyjmuje krytykę. Warto, by nauczyciele uświadomili sobie te różnice na początku drogi edukacyjnej tych dzieci i zrozumieli, że dostrzeżenie tych znaków może pomóc w rozpoczęciu procesu ich identyfikacji. Częścią tego procesu powinno być również ostrożne określanie dzieci jako „nadwrażliwych” lub „zbyt delikatnych”, aby ich nie etykietować na starcie. Może to dotyczyć zwłaszcza chłopców, dla których bycie wrażliwym w społeczeństwach, w których oczekuje się, że mężczyźni będą twardzi i silni, jest bardzo trudne. Używanie negatywnych określeń przy nazywaniu zachowań, które odbiegają od tych rzekomych norm, może być szkodliwe dla ich rozwoju. Najważniejszym zadaniem w kontekście pracy z dziećmi wysoko wrażliwymi jest zapewnienie nauczycielom dostępu do zasobów i zwiększenie świadomości tego problemu – co z kolei może mieć duży wpływ na jakość nauczania i uczenia się. Dziecko wysoce wrażliwe jako wyzwanie dla edukacji Temat wrażliwości w literaturze psychologicznej opisywany jest na różne sposoby. Psychologia rozwojowa kładzie nacisk na wrażliwość dziecka przede wszystkim jako gotowość lub podatność na określone wpływy, których celem jest rozwinięcie pewnych funkcji lub doskonalenie pewnych umiejętności. W tym przypadku wrażliwość opisuje się w odniesieniu do interakcji z otoczeniem, na którą składają się cechy dziecka, zasoby środowiskowe, a także jakość relacji dziecka z otoczeniem (Brzezińska, 2003). Wysoka wrażliwość u dzieci może być odbierana przez rodziców i nauczycieli jako dysfunkcja lub deficyt. Dziecko, którego reakcje w dużej mierze różnią się od reakcji rówieśników, staje się problemem, a rodzice mogą martwić się o jego zdolność do radzenia sobie z rzeczywistością przedszkolną i szkolną. Warto, by wysoka wrażliwość była jednak postrzegana jako indywidualny zasób dziecka i jego potencjał. Niektórzy określają ją jako zaletę, której pojawienie się wymaga zapewnienia odpowiednich warunków podtrzymujących. Zalety i wady, które mogą wiązać się z wysoką wrażliwością Liczne badania wykazały, że sama wysoka wrażliwość nie jest zaburzeniem, jednak w niesprzyjających warunkach może wiązać się z licznymi trudnościami. Dzieci bardzo wrażliwe określane są jako reaktywne, łatwo podatne na stres, nieśmiałe, zahamowane w zachowaniu. Jednak w sprzyjającym środowisku dzieci wysoko wrażliwe radzą sobie lepiej niż ich rówieśnicy: osiągają lepsze wyniki w nauce, mają bardziej konstruktywne postawy moralne, wyższy poziom kompetencji społecznych, wyższy poziom samoregulacji i większe poczucie bezpieczeństwa. Szczególnie ważne jest środowisko, w którym się rozwijają. Wysoka wrażliwość stanowi o ogromnym potencjale i w warunkach wspierających będzie działać na korzyść dziecka, alternatywnie w warunkach szkodliwych zwróci się przeciwko niemu i będzie miała negatywny wpływ na jego funkcjonowanie. Bardzo wrażliwy i reaktywny układ nerwowy może w korzystnych warunkach wspierać rozwój kreatywności, intuicji i nieszablonowego myślenia. W niekorzystnych warunkach może ulec przeciążeniu i prowadzić do dezorganizacji, zmniejszając produktywność dziecka i obniżając jego samoocenę. Strategie ułatwiające pracę z dzieckiem wysoko wrażliwym Wiele metod terapeutycznych i rozwojowych, które polecane są dla dzieci wysoko wrażliwych, może przynieść korzyści także dzieciom nieposiadającym tej cechy. Jest to szczególnie istotna informacja dla nauczycieli pracujących z dużą grupą dzieci, gdy maleją szanse na indywidualne podejście do każdego z podopiecznych. Techniki medytacyjne i oddechowe doskonale sprawdzą się jako ćwiczenia pomiędzy kolejnymi zadaniami. Zatrzymanie się „w biegu” często jest trudne z uwagi na dużą liczbę zadań, jednak umiejętność wyciszenia się i skupienia na chwili „tu i teraz” przyniesie długofalowe korzyści. Edukacja na temat emocji, radzenia sobie z nimi i panowania nad własnym ciałem może być doskonałym punktem rozpoczęcia rozmowy na temat dojrzewania. Współpraca rodzica z nauczycielem Bardzo istotna jest współpraca nauczyciela z rodzicem. Większość bardzo wrażliwych osób dąży do perfekcjonizmu i wiele od siebie oczekuje. Rozmowy na ten temat z dzieckiem, zarówno w przedszkolu, jak i w domu, mogą zdjąć część presji narzuconej sobie przez dziecko. Dzieci wysoko wrażliwe preferują nauczanie poprzez bezpośrednie instrukcje indywidualne. Nie lubią występować przed grupą. Rolą nauczyciela jest dostrzeżenie potrzeb dziecka, które dopiero przy prawidłowym wsparciu może osiągnąć szczyt swoich możliwości, zarówno edukacyjnych, jak i społecznych. Dzieci wysoko wrażliwe chętniej będą wykonywać prace grupowe w gronie znanych sobie osób (przyjaciół), niż nieznajomych. Ten aspekt jest dość newralgiczny, gdyż może powodować opór w nauczycielu, by mimo wszystko „popychać” ucznia w kierunku nieznanego. Istotne będą indywidualne podejście i świadomość konsekwencji danych wyborów. Niemniej ważną rolę odgrywają czynniki, do których zwykle nie przywiązuje się szczególnej wagi. Dużo kolorów w wystroju sali i zbyt duża ilość światła mogą wpływać na nadmierne przebodźcowanie i tym samym zmniejszenie zdolności do rozwoju dziecka wysoko wrażliwego. Rodzice dzieci wysoko wrażliwych mogą w szczególny sposób przyczynić się do wsparcia rozwoju swoich pociech, stając się niejako nauczycielami pedagogów swojego dziecka. Zwykle rodzic ma już określoną wiedzę i świadomość problemów, z jakimi może borykać się jego dziecko z uwagi na swoją wysoką wrażliwość. Z racji tego warto, by rodzic uświadamiał nauczyciela, jakie mogą być reakcje dziecka na poszczególne elementy, jak można wesprzeć dziecko, gdy czuje się przytłoczone ilością bodźców. Otwartość nauczyciela i chęć wysłuchania rodzica stanowią tutaj główne czynniki umożliwiające odnalezienie się dziecka w środowisku przedszkolnym. Jak wspierać wysoko wrażliwe dziecko? Nowe i nieznane sytuacje sprawiają, że WWO czuje się niekomfortowo. Zwykle osoby wysoko wrażliwe preferują powtarzalne, ustrukturyzowane zajęcia, zasady i rytuały. W sytuacjach niejasnych, bez struktury, osoby WWO stają się nerwowe, pełne niepokoju i trudno im zachować wewnętrzną równowagę. Oczywiście, środowisko przedszkolne nie jest w stanie zapewnić idealnych warunków w tym aspekcie, gdyż nieprzewidziane sytuacje zdarzają się dość często, jednak wiedza na ten temat może pomóc nauczycielowi zareagować w odpowiedni sposób i okazać więcej zrozumienia, gdy dziecko poczuje się zagrożone. Wystarczy kilka słów w kierunku dziecka, które okazuje stres w nieznanej sytuacji, by pomóc mu uporać się z trudnymi dla niego emocjami. Dla dziecka wysoko wrażliwego bliskie relacje są bardzo ważne, jednak preferują małe grono przyjaciół. Większe grupy ludzi i duże przestrzenie (np. plac zabaw) są postrzegane prz... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 10 wydań magazynu "Monitor Dyrektora Przedszkola" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Możliwość pobrania materiałów dodatkowych ...i wiele więcej! Sprawdź WWO, czyli wysoko wrażliwe osoby, przeżywają wszystko bardziej. Są bardziej empatyczne, mocniej odczuwają stres, silniej reagują na sztukę, a nawet głębiej śnią. Dzieje się tak, ponieważ ich układ nerwowy mocniej przetwarza bodźcie i silniej na nie reaguje. Jak funkcjonuje WWO? Jak taką osobę rozpoznać? spis treści 1. Co to jest WWO? 2. Cechy WWO 3. Jak rozpoznać WWO? 4. Jak funkcjonuje osoba WWO? rozwiń 1. Co to jest WWO? WWO, czyli Wysoko Wrażliwe Osoby (inaczej HSP – highly sensitive people), stanowią nawet 20 procent populacji. Funkcjonujące w odniesieniu do nich pojęcie zostało wprowadzone przez Elaine N. Aron, autorkę książki „Wysoko wrażliwi”. Zobacz film: "#dziejesienazywo: Psychoterapia par - razem czy osobno?" Wysoka wrażliwość nie jest nieprawidłowością czy zaburzeniem. Wynika z innej budowy mózgu i jest warunkowana genetycznie. U osób WWO układ nerwowy mocniej przetwarza bodźcie i silniej na nie reaguje. Ma to swoje konsekwencje. 2. Cechy WWO Osoby wysoko wrażliwe są bardziej czułe na bodźce i doświadczenia, wyróżniają się większą reaktywnością emocjonalną, fizyczną i sensoryczną oraz rozbudowanym życiem wewnętrznym. Co to oznacza? Specjaliści wysoką wrażliwość opisują za pomocą akronimu DOES. Ten obejmuje cztery kluczowe aspekty zachowania: D (depth of processing): głębia przetwarzania, O (overstimulation): przestymulowanie, E (emotional reactivity and empathy): reaktywność emocjonalna i empatia, S (sensing the subtle): wyczuwanie subtelności. Co to znaczy? WWO mają skłonność do głębokiego i intensywnego przetwarzania informacji, analizowania różnych aspektów i niusansów życiowych (i to nie tylko przed podjęciem decyzji lub przystąpieniem do działania). Nieustannie przeżywają w głowie różne sytuacje, rozkładając je na czynniki pierwsze. Rozważają także różne możliwości i kreują plany, także alternatywne czy awaryjne. Cechują się umiejętnością czytania między wierszami i błyskawicznego łączenia faktów. WWO wyróżnia także dokuczliwa tendencja do stosunkowo szybkiego przebodźcowania, czyli przestymulowania i przesytu bodźcami, co prowadzi do obciążenia układu nerwowego i wywołuje poczucie zmęczenia. Typowe dla WWO są silnie przeżywane reakcje emocjonalne, ale i empatia. Są również wyjątkowo wrażliwe na nawet subtelne sygnały wysyłane przez inne osoby (np. mowa ciała, ton głosu, spojrzenie, mimika). Potrafią współ-odczuwać. 3. Jak rozpoznać WWO? DOES to nie jedyne cechy szczególne WWO. Jak rozpoznać taką osobę? Zwykle osoba wysoko wrażliwa jest: szczególnie wrażliwa na sztukę i piękno, bardzo spostrzegawcza, wyczulona na szczegóły. Ma zdolność ich dostrzegania, zapamiętywania i analizowania, wrażliwa na krzywdę, ból, cierpienie i potrzeby innych – tak ludzi, jak i zwierząt, nieufna, ostrożna w kontaktach. Czuje niechęć do powierzchownych relacji i small talków. Cechuje ją nadmierna emocjonalność w sytuacjach społecznych, przywiązana do bliskich i przyjaciół. Buduje bardzo silne i trwałe relacje, chłonna jak gąbka: chłonie nastroje otaczających ją ludzi, jest wrażliwa na zmiany nastroju czy nastawienia, posiada umiejętność określenia cudzych emocji, podatna na stres, przytłoczenie i wyczerpanie emocjonalne. Ma fizyczne lub emocjonalne poczucie wycieńczenia po spotkaniach z różnymi ludźmi, rozważna: dość długo podejmuje decyzje, nie lubi zmian i niespodzianek. Ma trudność z przystosowaniem się do nowych okoliczności, sumienna, rzetelna i dokładność w działaniu, jednocześnie kreatywna. Często działa intuicyjnie, refleksyjna. Często doskwiera jej lęk o bliskich i poczucie, że życie jest przytłaczające. Wszelkie życiowe sytuacje budzą w niej uczucia znacznie silniejsze niż u innych ludzi, domatorem. Lubi spędzać czas w samotności, w domowym zaciszu, w ciszy. 4. Jak funkcjonuje osoba WWO? Ludzie wysoko wrażliwi są pełni emocji, bodźców, doznań, refleksji, wrażeń. Można powiedzieć, że widzą więcej, czują bardziej, przeżywają znacznie intensywniej. Ma to swoje plusy, ale i sporo minusów. Osoba wysoko wrażliwa bowiem: nie radzi sobie dobrze z dużą ilością bodźców. Te ją męczą i odbierają energię, wywołują symptomy somatyczne (np. bóle głowy, pleców, karku, problemy gastrologiczne), ma dużą potrzebę spokoju. Najlepiej czuje się w domu, na wsi, w lesie czy przedmieściach, nie lubi znajdować się w centrum uwagi. To wywołuje w niej napięcie i stres. Bardzo często towarzyszy jej nieśmiałość i wycofanie (tak dorośli, jak i dzieci wysoko wrażliwe), silnie odczuwa nie tylko emocje, ale i potrzeby, także te najbardziej pierwotne jak głód. Ten wywołuje frustrację i brak skupienia, podatna na stres. Ten wywołuje nie tylko trudna sytuacja, ale i chaos, dynamika i szybkie tempo działań. To dlatego WWO nie lubi pracować pod presją czasu. Ma problem z wykonywaniem kilku czynności jednocześnie. Wysoka wrażliwość może być zarówno błogosławieństwem, jak i przekleństwem. Jakie są rady dla wysoko wrażliwych? Najważniejsza jest samoświadomość (warto się obserwować, ale i np. wykonać WWO test), a także zrozumienie, wyrozumiałość oraz chronienie się przed zbyt silnymi bodźcami oraz niektórymi sytuacjami. Zdecydowanie nie można swojej wrażliwości uznawać za słabość i próbować na siłę się zmieniać. Zobacz też: Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki. polecamy

wysoko wrażliwe dziecko forum