Ćwiczenie 5.9. W ciągu pięciu minut zgromadźcie jak najwięcej: a) zapożyczeń z języka rosyjskiego (rusycyzmów); b) zapożyczeń z języka angielskiego (anglicyzmów), które odnoszą się do wynalazków z ostatnich kilkudziesięciu lat. Wykonując zadanie, możecie korzystać ze słownika wyrazów obcych lub słownika języka polskiego. 14. Wyrazy lub wyrażenia, które są w jakiś szczególny sposób wyartykułowane w dialogach, zapisujemy z użyciem łącznika między powtarzanymi literami, oddającymi wydłużone lub powtarzane głoski. – N-n-n-n-n-n… – spróbował. – Mój młody przyjaciel podąża ku magii wyższej od zwykłego rzucania czarów – oznajmił mag. Nazwy potraw, dań, napojów, drinków itd. zapisujemy generalnie małą literą, np. ciasto czekoladowe, kotlet po serbsku, seta i galareta. Tak samo piszemy nazwy w nieprzyswojonej pisowni czy w ogóle nazwy obce, np. * earl grey, ulung, doodh pati, latte macchiato, mojito, mango lassi. Przeczytaj uważnie tekst, a następnie odpowiedz na pytania. Jacek dostał od tatusia na urodziny ślicznego chomika. Lubię to zwierzątko – Napisz nazwy Zrób własne ćwiczenie! Portal Wordwall umożliwia szybkie i łatwe tworzenie wspaniałych materiałów dydaktycznych. Owoce - dopasuj - Jedzenie- niemiecki. - Warzywa i owoce - Comida - Warzywa - dopasuj - Jedzenie - Niemiecki - FRAGEN - Möbel - Odmiana czasowników. Przeczytaj wersy 1–15 i zanotuj po polsku odpowiedzi na pytania 1 i 2.
1 Was ist eine Ferienstraße?
2 Was hast du über Deutsche als Touristen erfahren?
3 Lies die Zeilen 16–25 und ergänze die Sätze 1–4 mit den fehlenden Informationen.
Przeczytaj wersy 16–25 i uzupełnij zdania 1–4 brakującymi informacjami cIc7. fot. Adobe Stock Spis treści: Co to jest piramida żywienia? Dla kogo jest piramida żywienia? Zmiany w piramidzie Opis poziomów 10 zasad zdrowego żywienia Co to jest piramida żywienia? Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej (tak brzmi pełna nazwa) to prosty, schematyczny sposób przedstawienia najważniejszych zasad zdrowej diety i stylu życia. Za pomocą grafiki i poszczególnych poziomów piramidy przedstawiono proporcje, w jakich powinnaś jadać poszczególne grupy produktów spożywczych. Im wyżej dana żywność pojawia się na grafice, tym mniejszą jej ilość należy spożywać. Ważne, byś zrozumiała, że żywność, która jest w piramidzie wysoko, przy szczycie nie jest niezdrowa. Rozmieszczenie graficzne sugeruje przede wszystkim ilość, a nie wartość odżywczą danej grupy spożywczej! Polska piramida powstała w Instytucie Żywności i Żywienia. To instytucja, która opracowuje i publikuje polskie normy żywienia. To właśnie na ich bazie powstają piramidy żywienia. Najnowsza wersja grafiki opublikowana została w 2016 roku i zastąpiła starą wersję z 2009 roku. Na bazie wskazówek z piramidy zdrowego żywienia możesz komponować pełnowartościowe posiłki bez specjalistycznej, dietetycznej wiedzy. Jeśli chcesz w pełni zrozumieć zalecenia powinnaś także zapoznać się z 10 zasadami zdrowego żywienia (znajdziesz je w dalszej części artykułu), które są częścią opisu piramidy. fot. Instytut Żywności i Żywienia, 2016 Dla kogo jest piramida żywienia? Wytyczne z piramidy przeznaczona są dla zdrowych, dorosłych osób. Jej celem jest schematyczne przedstawienie zasad zdrowego odżywiania, które pozwolą cieszyć się długim życiem z zachowaniem zdrowia fizycznego i psychicznego. Nie da się na jednym schemacie objąć potrzeb żywieniowych wszystkich. Z tego powodu osoby z chorobami serca, cukrzycą, zaburzeniami w pracy tarczycy i innymi schorzeniami powinny za każdym razem konsultować założenia diety ze dietetykiem. Instytut Żywności i Żywienia opracował także odmienną: Piramidę Zdrowego Żywienia i Stylu Życia dla dzieci i młodzieży, Piramidę Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszym. Zmiany w piramidzie Na świecie pierwsza piramida żywienia została opublikowana w 1992 roku, w Polsce w 1995. Grafiki z różnych krajów różnią się, bo są one dostosowywane do zaleceń właściwych dla danego rejonu świata. Polska piramida zmieniała się na przełomie lat i w przyszłości również ulegnie zmianie. Nauki związane z żywieniem człowieka dynamicznie się rozwijają, dlatego zalecenia dotyczące zdrowego żywienia będą się zmieniać. Najnowsza wersja piramidy pochodzi z 2016 roku i jest spójna z zaleceniami WHO (Światowej Organizacji Zdrowia). Obrazuje ona ideę żywieniową WHO: mniej cukru, soli i tłuszczu, więcej błonnika pokarmowego. Od 2016 roku w podstawie Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej pojawił się ruch. To bardzo ważna zmiana! Aktywność fizyczna wraz ze zdrową dietą powinna być traktowana jako nierozerwalny duet. Korzyści wynikające z regularnej aktywności fizycznej: niższa masa ciała i procentowa zawartość tkanki tłuszczowej, wyższa gęstość kości, większa masa mięśniowa, niższe ciśnienie krwi i stężenie cukru we krwi, wyższa podstawowa przemiana materii, lepsze samopoczucie psychiczne. Opis poziomów Zobacz, co oznaczają poszczególne poziomy w piramidzie żywienia. Poziom 1 (podstawa) - aktywność fizyczna Piramida podkreśla ogromne znaczenie codziennego ruchu, który powinien trwać 30-45 minut dziennie. Poziom 2 - warzywa i owoce Warzywa jadaj do woli, jak najczęściej. WHO rekomenduje minimalne spożycie warzyw i owoców na poziomie 400 g, ale ilość tą warto zwiększyć nawet do 900 g. Dziel warzywa i owoce na 5-7 porcji w ciągu dnia. Zachowuj proporcję 3/4 warzyw, 1/4 owoców. Korzystne działanie warzyw i owoców wynika z wysokiej zawartości błonnika pokarmowego, witamin, minerałów i antyoksydantów (np. beta-karoten, likopen). Poziom 3 - produkty zbożowe Produkty zbożowe pełnoziarniste powinny być składnikiem większości posiłków w ciągu dnia. Są one źródłem składników mineralnych (cynk, magnez, żelazo), witamin z i błonnika pokarmowego. Poziom 4 - mleko i produkty mleczne Produkty mleczne to bardzo dobre źródło pełnowartościowego białka, wapnia i witaminy B2. Osoby dorosłe powinny spożywać co najmniej 2 porcje mleka lub produktów mlecznych dziennie. Poziom 5 - mięso, ryby, jajka oraz nasiona roślin strączkowych Produkty z tej grupy to źródło białka, witamin z gr. B i żelaza. W piramidzie podkreśla się konieczność ograniczenia czerwonego mięsa i jego przetworów. Bardzo ważne jest, by w twojej diecie regularnie (minimum 2 razy w tygodniu) pojawiały się ryby morskie. Nasiona roślin strączkowych są źródłem białka, które jest szczególnie ważne dla osób na diecie wegańskiej. Poziom 6 (szczyt) - tłuszcze, orzechy i nasiona Zalecenia Instytutu Żywności i Żywienia jasno stwierdzają, że źródła kwasów tłuszczowych nasyconych powinny być ograniczone (mięso, jaja, pełnotłuste mleko). Korzystniej jest je zastąpić olejami roślinnymi i orzechami, które są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych wspierających zdrowie układu krwionośnego i nerwowego. Boczna belka Wzdłuż Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej pojawia się dodatkowa belka, na której zaleca się by: eliminować cukier, słodycze i sól, pić dużo wody oraz umiarkowane ilości kawy i herbaty, przyprawiać dania świeżymi ziołami. Jak komponować jadłospis zgodny z piramidą żywienia? fot. Fotolia 10 zasad zdrowego żywienia Integralnym elementem i rozwinięciem zasad, które zobrazowano na piramidzie żywienia jest 10 zasad zdrowej diety. Poznaj je! Na stronie internetowej Instytutu Żywności i Żywienia możesz pobrać infografikę, która wyjaśnia znacznie poszczególnych zasad. Spożywaj posiłki regularnie (4-5 posiłków, co 3-4 godziny). Warzywa i owoce spożywaj jak najczęściej i w jak największych ilościach, co najmniej połowę, tego, co jesz. Pamiętaj o właściwych proporcjach: ¾ - warzywa, ¼ - owoce. Spożywaj produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste. Codziennie spożywaj co najmniej 2 duże szklanki mleka. Możesz je zastąpić jogurtem, kefirem i – częściowo – serem. Ograniczaj spożycie mięsa (zwłaszcza czerwonego i przetworzonych produktów mięsnych do 0,5 kg/tyg.). Jedz ryby, nasiona roślin strączkowych i jaja. Ograniczaj spożycie tłuszczów zwierzęcych. Zastępuje je olejami roślinnymi. Unikaj spożycia cukru i słodyczy (zastępuj je owocami i orzechami). Nie dosalaj potraw i kupuj produkty z niską zawartością soli. Używaj ziół – mają cenne składniki i poprawiają smak. Pamiętaj o piciu wody, co najmniej 1,5 l dziennie. Nie spożywaj alkoholu. Dzięki tym parowarom szybko przygotujesz zdrowy posiłek! Piramida dla osób na diecie bezmięsnej Piramida żywienia jest uniwersalnym schematem z którego mogą także korzystać osoby na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej. Gdy nie jadasz mięsa i ryb możesz czerpać białko z nasion roślin strączkowych, orzechów oraz nasion. Jeśli jesteś na diecie wegańskiej produkty mleczne krowie zastąp napojami roślinnymi wzbogaconymi w wapń, żelazo i witaminę B12. Pozostałe zasady pokazane na piramidzie zdrowego żywienia dotyczą wszystkich. Dowiedz się więcej o zasadach zdrowego odżywiania:Tłuszcze są ważne dla organizmu. Ograniczaj tylko te nasycone i trans!Koniec z nudą - 10 zróżnicowanych przepisów na zdrowe śniadaniePrzeciwutleniacze w żywności – naturalna ochrona przed szkodliwymi, wolnymi rodnikami mgr Dąbrowska-Górskadietetyk Dietetyk z 12 letnim doświadczeniem. Ukończyła Technologię Żywności i Żywienie Człowieka w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Pomaga pacjentom trwale zmienić nawyki żywieniowe. Uczy realnych rozwiązań, szacunku do ciała, konsekwencji i „godzenia” się z jedzeniem. Twórczyni autorskiego podejścia w nurcie pozytywnej dietetyki. Prowadzi poradnię online Prawie 400 wyrażeń związanych z jedzeniem i piciem – smaki, naczynia, produkty, mięsa, przyprawy, czynności... I wiele więcej. Naucz się i przetestuj znajomość słówek z tej się, aby dane Twojej nauki zostały zapamiętane. Najlepsi w tym tygodniu: UżytkownikPunktów timothyzic1 580 zobacz więcej » Słownictwo z tego działu jest też w zawężonych kategoriach: przyprawy i zioła, słodycze, napoje, owoce, warzywa Fajne są te zestawy słówek ale nie widzę tu opcji wydrukowania jako listy, czy mam wszystko kopiować do worda (potem bawić się w zmniejszanie obrazków, itp.) Czy może jest tu jakaś opcja ale jej nie zauważyłam :-) Pozdrawiam :-) Odpowiedzi znam kilka , pisze sama , moze doceniesz , widze ze az tak ardzo nie chcesz schudnac , to ja ci radze nie jesc po 18 , to mozesz zjesc na kolacje ... jak chcesz to podwieczorek .1> Moje wlasne musli:- orzechy laskowe - otreby pszenne oraz ziarna slonecznika , troche nie duzo , 1 garsc razem . nie jedna tego i jedna moze malinek kilka np 3-4- 2 truskawki- skroj pol jablka i pokroj w kostke , - dodaj 1 mala luyzeczke miodusalatka z feta- 1/3 opakowania fety- pol pomidora- 1/4 salaty lodowej- 3 lyzki stolowe kukurydzy- 4 oliwki- ym . tyle pokroj fete w kostke , pomidor , tez . daj na talez salate skrojona , w taki jaky prostkokaty cienko daj na to oliwki , kukurydze , fete , pomidory . wymieszaj , dodaj pieprzu soli do smaku. moze sz jeszcze dodac troche oleju , ja nie dodawalam , bo wiecj tluszczu , a roznicy bez nie czuc . ja osobiscie nigdy nie lubialam salatek , ale od chwili gdy to skosztowalam , posmakowalo mi :P 3> salatka owocow nie musze chyba tlumaczyc nic:P 4> lody z owocami - 3 galki lodow smietankowo-smietankowych z Algidy , mmala kisc wimogron , janblka , gruszki , 1/4 banana, i jakie tam owoce lubisz skroj owoce , na male kawalki , jak do salatki , i dosyp je do miseczki z lodami ,... PYCHOTA , ok. 200 kcal , NIe tak duzo ... 5> TAkA pyszna papka :P - serek 0% tluszczu , taki nie np. danio , wiesz o jaki mi chodzi , taki bialy .. no nie na kanapki , tylko wiesz , taki bialy ser . - galaretka - 1 szklanka wody wrzacej - owoce obojetnie jakich , bierzesz galaretke o ulubionym smaku , mieszasz ja z 1 szklanka wody , moze byc nawet pol szklanki wody. Djaesz do ostygniecia , po tem na 30 min. do lodowki , ser tez z lodowki wyciagasz i po tych 30 minutach zlewasz go ta galaretka , :P Dajesz na godzinke , mozze mniej do lodowki i dodajesz na to owocow , np. rewelacyjne sa maliny . koniec , polecam ci te przekaki , moze skorzystasz , polecam tez marchewkowe mufiny , przepis ana necie , bo nie pamiertam go dokladnie. wafle ryżowe . niskokaloryczne , ale naprawdę dobre . :)sałatki owocowe . słodkie i zdrowe :)miód . wbrew pozorom nie tuczy , ale jest bardzo słodki . proponuję wielokwiatowy :) EKSPERTLeira odpowiedział(a) o 14:34 niskokaloryczna przekąska to galaretka, grejpfrut, jogurt z owocami light, pestki dyni lub słonecznika, wafle ryżowe, flipsy te bez barwników i smaków. mandarynka, pieczywo wasa, pieczywo maca ( chrupkie), wafle ryżowe, gumy do żucia xdmożesz zrobić sobie sałatkę warzywną : 3 liście sałaty, pół pomidora i pół ogórka zielonego- jakieś 20 kcal, a zdrowe i dobre xd Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub WarzywaZanim rozpoczniesz dietę owocowo – warzywną ( znaną także jako dieta dr Dąbrowskiej) musisz zrobić dwie rzeczy: być przekonaną, że chcesz ją zrobić i przygotować sobie jadłospis. Pierwsza czynność jest bezwzględnie konieczna, natomiast druga ułatwia przygotowywanie posiłków. Dieta warzywno owocowaW kolejnym tekście podaję przykładowy jadłospis na 14 dni. Jest on dosyć rozbudowany, ale dzięki temu uzyskasz różnorodność, a nie znudzisz się dietą, która jest raczej monotonna ze względu na ograniczony rodzaj warzyw, które możesz jakie warzywa, owoce i zioła są dopuszczalne w diecie znajdziesz w artykule Dieta owocowo – warzywna: produkty dopuszczalneMożesz zmieniać zestaw w poszczególnych dniach, ale ważne jest, aby zrobić jadłospis – zobaczysz, jak bardzo pomoże Ci to w robieniu posiłkami przekąszaj: jabłko, marchewkę, plastry kalarepy, ogórek zielony lub kiszony, gałązki selera naciowego – jeśli czujesz silne uczucie poniższe porady, zanim rozpoczniesz dietę. Pomogą Ci one łatwiej przejść przez trudy diety – szczególnie w początkowym jak najbardziej wskazane Porady, które ułatwią Ci przeprowadzenie dietyPorozmawiaj sam ze sobą i bądź przekonana, że na pewno chcesz to zrobićKoniecznie przeczytaj przed rozpoczęciem diety Dieta o to, żebyś zawsze miała w domu produkty, które możesz jeść. Nie ma nic gorszego, niż poszukiwania czegoś do jedzenia, gdy dopadnie Cię głód, a wkoło tylko same niedozwolone – dla mnie to podstawa na diecie. Zawsze mam ugotowaną przynajmniej jedną zupę – idealna jako „zapas” jedzenia – tylko otwierasz lodówkę, podgrzewasz i gotowe. Jak zrobić kilka rodzajów zup na jednej bazie, znajdziesz w folderze Przepisy na zupyZupa do każdego posiłku – fajnie smakuje, ale to oczywiście kwestia gustu – możesz po prostu jeść więcej gotowanych warzyw. Jeśli jednak przekonasz się do zup, to przygotowuj 2 lub 3 rodzaje – aby jedzenie nadal było przyjemnością, nie było bardzo posiłek powinien składać się warzyw surowych i gotowanych lub gotujesz – najlepiej przygotowuj je na parze, na zioła – zyskasz ciekawe się pić soki z zielonych warzyw – niech to będzie gałązka pietruszki, selera naciowego, zielony ogórek i na przykład połówka jabłka dla złamania o czosnku i chrzanie! Czosnek dodawaj zarówno do gotowanych potraw, jak i do surowych sałatek. Natomiast chrzan – tarty i złagodzony nieco jabłkiem – świetnie podniesie smak mdłych gotowanych lub pieczonych warzyw. Ich właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze będą bardzo pomocne przy oczyszczaniu do codziennej diety zakwas z buraków! Zacznij od picia kliku łyżek – możesz rozrzedzić go wodą – aż Twój organizm będzie doskonale tolerował całą – pij według upodobań, ale pamiętaj – tylko z dozwolonych warzyw i owoców! Sok z surowego buraka jest znakomity, ale posiada sporą dawkę cukru. Natomiast zakwas z buraka ma cukru zdecydowanie mniej, a działanie takie ogórki i kapusta niech staną się Twoimi przyjaciółmi!Podobnie jak kwas z kiszonej kapusty i woda z kiszonych ogórków! Jeśli są zbyt intensywne, rozcieńcz je wodą!Jadłospis traktuj jako przykładowy- możesz zamieniać dni i ewentualnie dania, ale pamiętaj, jeśli będziesz miała gotowy jadłospis, będzie Ci o wiele łatwiej robić zakupy i przygotowywać posiłki!Soki i napoje do poszczególnych posiłków możesz dobierać dowolnie, ale dobrze, jeśli rano będziesz piła zakwas buraczany – najlepiej przed dobry pomysł to zupa z kolacji na następny dzień na obiad – masz w lodówce, gdy przychodzisz do domuĆwikła z chrzanem jest świetna na turbospalanie!Sałaty nie krój nożem, tylko poszarp ją rękami na małe zapomniane warzywo: czarną rzepę i wprowadź go na stałe do swojej byłoby nie obierać warzyw ze skóry, tylko porządnie je wyszorować. Jeśli obierasz – rób to specjalnym nożykiem i staraj się obierać jak surowej cebuli. Jeśli jednak smak smak świeżej cebuli jest zbyt intensywny, przed dodaniem do sałatek sparz ją – połóż na sicie i przelej wrzącą – dobry, ale niektóre gatunki mają goryczkę. Aby jej się pozbyć, przekrój bakłażana, posyp go sola i zostaw aż puści sok. Później opłucz i dodawaj do o ruchu i gimnastyce – niekoniecznie bardzo intensywnie, ale rób to systematycznie! Gimnastyka, sesja Yogi czy spacer z kijami – będą świetnym pomysłem. Więcej o diecie, jadłospis na 14 dni i przepisy na potrawy Wykaz warzyw, owoców i innych dopuszczalnych produktów Bardzo pomocny jadłospis na 14 dni Przepisy na dodatki, które ułatwią przygotowanie posiłków Przepisy na sałatki i surówki Przepisy na zupy Przepisy na główne dania Przepisy na deseryBardzo ważna uwaga: Dieta owocowo – warzywna nie powinna być stosowana przez osoby cierpiące na poważne schorzenia ( choroby serca, cukrzyca, nowotwory i. oraz kobiety w ciąży. Dla własnego bezpieczeństwa najlepiej przed rozpoczęciem diety skonsultować się z lekarzem. Osoby, które zażywają leki, muszą mieć świadomość, ze dieta może dodatkowo zmienić działanie leków ( szczególnie ich skutki uboczne), więc także powinny skontaktować się z lekarzem. Powyższe wskazania są jedynie sugestią i nie mogą zastąpić wizyty u lekarza! Otrzymuj powiadomienia o nowych wpisach!Wypełnij formularz, zapisz się na listę, a otrzymasz regularnie informacje o nowych przepisach i relacjach z podróży! Jak już pisałam, jedzenie i mowa są ze sobą ściśle powiązane. W tym, jak o jedzeniu się mówi, jak się potrawy nazywa, tkwi kwintesencja smakowitości. Każdy, kto kreuje karty dań powinien o tej zasadzie pamiętać, ponieważ właśnie nazwa potrawy wywołuje pierwsze wrażenie na smakoszach, pobudzając wyobraźnię i zmysł smaku Czytelnika restauracyjnego menu. Związek między potrawą a jej nazwą? Jak dzielimy nazwy potraw? Pole do popisu przy nazywaniu potraw jest spore, ponieważ nie istnieją konkretne reguły określające w jaki sposób powinno się komponować nazwy nowo powstałych potraw, dlatego śmiało można popuścić wodze fantazji. Nie oznacza to jednak, że nawet najwymyślniejszych nazw kulinarnych nie da się zamknąć w pewnych ramach. Można dokonać kategoryzacji nazw dzieł sztuki kulinarnej dzieląc je na dwa obszary: Ze względu na funkcjonalność samych nazw: „1) chodzi o jednoznaczne oznaczenie danej potrawy[…]; 2) wskazanie sposobu jej przyrządzenia (smaŜony, sauté, gotowany à la); 3) wskazanie z czego została przyrządzona (płucka, wołowina, mózg, jajka) 4) podniesienie walorów dania poprzez odwołanie się do uznanego autorytetu ([…]à la Radziwił) albo jakości i pyszności wyrobów domowych (dodawanie do nazw określeń babuni, domowy) 5)dowartościowanie potrawy przez nadanie jej wyszukanej nazwy, nie mającej realnego związku z ta potrawą (całuski, amoretki) 6) dowartościowanie przez nadanie nazwy w języku obcym (przede wszystkim francuskim). Chodzi tu o takie potrawy, które mają odpowiednie nazwy w języku polskim, a nie o dania, które pojawiły się w Polsce wraz z nazwą, jak np. pizza, hotdog.[…] Niebagatelną rolę w umilaniu nazw potraw pełni stosowanie zdrobnień”[tamże] Nazwy typu kluseczki, pierożki, maja na celu pobudzanie apetytu i wyobraźni kulinarnej. W swym smakowitym wybrzmiewaniu napawają tęsknotą za dobrym jedzeniem, za smakami z dzieciństwa (przecież nie ma już, takiego chleba jak dawniej). Dąbrowska poddaje w dalszej części artykułu analizie nazwy potraw z różnych książek kucharskich oraz menu restauracyjnych. Oto jak dzieli je na grupy w zależności od składu leksykalnego nazwy i budowy słowotwórczej składników nazwy ( jest to drugi obszar kategoryzacji nazw kulinarnych). Różne języki mówią co innego o intencjach autorów dań. Poza nazwami będącymi w całości obcojęzycznym cytatem autorka przywołuje takie, w których jednocześnie występują określenie obcojęzyczne oraz polskie. Najsłynniejsze z nich to: kotlet de volaille, ziemniaki purée. Warto przy okazji zwrócić uwagę na to, że królującymi w nazewnictwie wykwintnych dań są określenia francuskie. Pojawiające się często anglojęzyczne nazwy jedzenia odnoszą się do napływających z Ameryki dań typu fast food. Można więc dokonać pewnego podziału na słownictwo kulinarnego sacrum i profanum, a „wprowadzenie cytatów z języka francuskiego nie tylko nadaje kuchni walor międzynarodowości, lecz również poczucie wykwintu i elegancji, a tym samym przynależności do lepszego świata.” [tamże] Kolejną klasyfikacją są: „Nazwy odwołujące się do znanych osób, autorytetów kulinarnych, lub zawierające inny element dowartościowujący”117 chodzi tu o charakter wartościujący dana potrawę, gdzie była ona wymyślona, podawana, jadana, itd. Taki sposób nazywania potraw dodaje im splendoru, a samo usłyszenie nazwy powoduje chęć skosztowania specjału. Często formułuje się nazwy dań z zastosowaniem francuskiego zwrotu à la (oznaczającego tyle co w rodzaju, na sposób, jak) wraz z podaniem nazwiska lub innego określenia. Kolejną formą wartościowania potraw jest nadanie im przysłówka charakteryzującego. Mowa tu o nazwach potraw typu: sernik po wiedeńsku, sznycel cielęcy po królewsku, itp. Wprowadzenie nazwiska bezpośrednio do nazwy potrawy również jest zabiegiem wartościującym. Któżby nie zechciał delektować się sandaczem à la Radziwiłł, czy „spocząć na laurach” konsumując sałatkę Cezara. Kolejnym lingwistycznym sposobem wywołania apetytu jest bazowanie na wspomnieniach. Trzecia kategoria: „Nazwy odwołujące się do dobrego smaku i wysokiej jakości wyrobów domowych.” [tamże] Chodzi o budowanie skojarzeń poprzez wprowadzanie takich przymiotników jak: domowy, babuni, swojskie, itp., które bazują na pozytywnych emocjach związanych z tradycjami kuchni domowej. Zapewne wielu z nas do dziś z dumą i utęsknieniem wspomina zapachy cist i obiadów unoszące się w babcinej kuchni. „Osobną grupę stanowią takie nazwy, które w odróżnieniu od omówionych wyżej – wcale nie są upiększające. Przeciwnie, wprost nazywają to, co jest przyrządzane. Jest to grupa charakterystyczna, ponieważ dotyczy nazw części ciała zwierząt jednakowych z nazwami części ciała ludzkiego.”[tamże] Mówiąc o nazwach nieupiększających autorka artykułu nie ma na myśli nazw porcji mięsa zwierząt hodowanych na rzeź (schab, antrykot, szynka…) ale, te które bezpośrednio odnoszą się do naszej anatomicznej wyobraźni. Mózg, płucka, nerki, serca czy flaki nie odstraszają, wręcz przeciwnie- mają swoje grono smakoszy. W tym przypadku to treść pokarmowa przewyższa treść językową. Rozkosz smaku potrawy ważniejsza jest od upiększonej nazwy. Jest to dość dziwne, bo samo mięso nazywane jest raczej w sposób abstrakcyjny. Polędwica, schab, karkówka w naszym odczuciu nie są nazwami anatomicznymi, a mianownikami gotowych, często nawet szczelnie zapakowanych produktów. Jakie skojarzenia wywołują u was „wojskowa grochówka” albo „pyzy od babuni”? Jak już wspomniałam jedzenie i mowa są ze sobą ściśle powiązane. Nazwy potraw stanowią o pierwszym wrażeniu. Budzą pewne pole skojarzeń, zagruntowanych w kulturze. Katarzyna Orszulak-Dudkowska proponuje krótką refleksję: „Zastanówmy się, na przykład, jakie smaki, zapachy i kulturowe wyobrażenia przestrzenne wywołuje „wojskowa grochówka” serwowana jako podstawowe danie w szeroko rozumianych warunkach polowych, a jakie „owoce morza w białym winie” podawane jako afrodyzjak bez wątpienia idealny na romantyczną kolację we dwoje.”[ K. Orszulak-Dudkowska Co kryją w sobie przepisy kulinarne? Od folkloryzacji do antropologii zmysłów [w:] Pokarmy i jedzenie w kulturze. Tabu, dieta, symbol]. Odnosząc się do przytoczonych przykładów możemy zauważyć, że już w tytułach potraw zakodowany jest smak potraw połączony z wyobrażeniami lub skojarzeniami. . Agnieszka Kaczmarek Komentarze

przeczytaj wskazówki i napisz nazwy potraw